تبعات پرداخت پول بابت پلاسما/ تهدید سلامت اهدا کننده پلاسما – خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان

به گزارش خبرگزاری مهر، روابط عمومی سازمان انتقال خون ایران، در واکنش به گزارش “جایگاه صنعت پلاسما در مناسبات اقتصادی “، توضیحاتی ارائه داد.

حمایت از “توسعه صنعت پلاسما” در نیل به خوداتکائی کشور در تأمین داروهای مشتق از پلاسمای ایرانی، از مهم‌ترین مأموریت‌های راهبردی سازمان انتقال خون ایران در دولت سیزدهم است که در همین راستا، تصمیم سازی های کلانی در حوزه طب انتقال خون اتخاذ و اجرایی شده است که مجال تشریح آن در حوصله این گزارش اجمالی نمی گنجد.

مستند به گزارش سازمان جهانی بهداشت، سازمان انتقال خون ایران به عنوان تنها کشور پیشرو در تضمین سلامت و کیفیت محصولات خون و فرآورده‌های تولیدی آن، بین کشورهای منطقه معرفی شده است که به زعم کارشناسان بین المللی از مهم‌ترین راهبردهای آن می‌توان به افتخار کشور در “اهدای خون صد درصد داوطلبانه و بدون چشمداشت” اشاره نمود که اهدای پلاسما به عنوان یکی از عناصر و اجزای مهم خون انسان نیز از این امر مستثنی نخواهد بود.

سازمان انتقال خون کشور ضمن تأکید بر اهمیت فرآیند جمع آوری پلاسمای مورد نیاز جهت تهیه داروهای مشتق از پلاسما، همواره این دغدغه و نگرانی را داشته که مبادا فرآیند جمع آوری پلاسما توسط بخش خصوصی تبدیل به یک منبع درآمدی شود و پلاسما به عنوان “یک کالای صرفأ تجاری” مورد ارزیابی قرار گیرد و بدین ترتیب اصول نوع دوستی و کرامت انسانی در تأمین محصولات مشتق از پلاسما خدشه دار شود.

شایان ذکر است اغلب مراکز خصوصی که در شهرهای مختلف از سازمان غذا و دارو مجوز جمع آوری پلاسما را دریافت نموده و فعالیت دارند، متأسفانه در مناطق حاشیه شهرها و نقاط کمتر برخوردار شهرها تأسیس شده و به رغم الزام شرکت‌های خصوصی دارای مراکز جمع آوری پلاسما مبنی بر “تأسیس پالایشگاه تولید محصولات مشتق از پلاسما در داخل کشور”، متأسفانه تاکنون شاهد اقدام عملی مؤثری در این رابطه نبوده ایم و تداوم این امر می‌تواند چالشی جدی در مقابل مرتفع شدن مشکلات عدیده “توسعه صنعت پلاسما و تأمین داروهای مشتق از پلاسمای مورد نیاز بیماران کشور” تلقی گردد.

بخش عمده پلاسمای اهدایی توسط اهداکنندگان پلاسما، از پروتئین‌های مؤثر در تولید محصولات مشتق از پلاسما تشکیل شده است که توسط ارگان‌های حیاتی بدن اهداکنندگان تولید می‌گردد و بدیهی است که ضرورت دارد تا شرایط جایگزینی مواد غذایی مورد نیاز این ارگان‌های حیاتی نیز به صورت مستمر تأمین گردد.

پرداخت مشوق‌های نقدی به اهداکنندگان پلاسما این نگرانی را نیز در پیش خواهد داشت که به رغم تأثیر منفی بر “افتخار اهدای داوطلبانه و بدون چشمداشت در کشور”، می‌تواند تهدیدی بر کیفیت پلاسماهای تولیدی و سلامت اهداکننده به دلیل عدم تأکید بر لزوم تغذیه مناسب و اهمیت خودمراقبتی، محسوب گردد و از سوی دیگر موجبات ترویج تجاری سازی فرآیند اهدای خون، پلاسما و دیگر اجزای سلولی را باعث شده و سلامت اهداکنندگان پلاسما را نیز تهدید نماید.

سازمان جهانی بهداشت و دیگر سازمان‌های متولی امر سلامت نیز همواره به صراحت اعلام نموده اند که “اهدای داوطلبانه شامل همه فرآورده‌های خون از جمله پلاسما می‌باشد” و از این رو تمامی دولت‌ها را به رعایت مستمر “اصل تأمین خون و فرآورده‌های ایمن و کافی بر اساس اهدای داوطلبانه و بدون چشمداشت مادی” و نیز “رعایت کامل اصول اخلاقی ارزش‌های انسان دوستانه در امر اهدای خون و اجزای خون”، ترغیب و تشویق می‌نمایند. در شعار و بیانیه پیشنهادی سازمان جهانی بهداشت به مناسبت “گرامیداشت روز جهانی اهداکنندگان خون در سال ۲۰۲۳” نیز به وضوح به “برجسته نمودن نقش حیاتی اهدای داوطلبانه و بدون چشمداشت مادی پلاسما و دسترسی جهانی به فرآورده‌های سالم برای همه افراد” تأکید شده است.

سازمان انتقال خون کشور نیز طبق اصول اخلاقی پیشگفت و مستند به شواهد علمی و معتبر جهانی، همواره بر اعطا مشوق‌های غیر نقدی به اهداکنندگان پلاسما به صورت تغذیه یاری و سبدهای غذایی تأکید داشته و دارد. رویکرد پرداخت مشوق‌های غیرنقدی از طریق “تشکیل بانک اهداکنندگان” و حسب امتیاز کسب شده متناسب به میزان و تعداد اهدای پلاسما، می‌تواند راهکاری مؤثر در ارتقا دانش و آگاهی عمومی جامعه، افزایش میزان جذب و ترغیب و تشویق مردم به ویژه قشر جوان به “اهدای مستمر پلاسما” محسوب گردد. در همین راستا تأکید می‌گردد ضروری است با هدف رعایت ارزش‌های اخلاقی در حفظ و ارتقا سلامت جامعه، به اهداکنندگان پلاسما اصول خودمراقبتی و شیوه‌های تغذیه جایگزین به درستی آموزش داده شود و رعایت آن نیز مورد پایش قرار گیرد. تشکیل “بانک اهداکنندگان پلاسما به روش پلاسمافرزیس” و روش‌های اخلاق مدارانه تر در فرآیند “بازاریابی و جذب اهداکنندگان مستمر پلاسما” از طریق اعطای مشوق‌های غیرنقدی و ایجاد شرایط برخورداری از تسهیلات اجتماعی و شهروندی به اهداکنندگان پلاسما، می‌تواند به خوبی این شرایط را ایجاد و مهیا نماید.